مسئولیت‌های پدر و مادر در دنیای دیجیتال

ما به فرزندانمان کمک می‌کنیم تا بند کفش خود را ببندند، از خیابان رد شوند و در بوستان بازی کنند. به همین ترتیب در فضای دیجیتال نیز کودکان به همراهی و کمک پدر و مادرها نیاز دارند. 

اخبار اجتماعی- اگر خانواده را رکن بنیادین پرورش روانی و همزیستی اجتماعی بدانیم، رسانه‌های گروهی و شبکه‌های اجتماعی هم باید در خدمت منافع و ارزش‌های خانواده باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

استفاده نادرست از رسانه‌های گروهی و اینترنت، بسیاری از جنبه‌های مهم زندگی مثل همنشینی خانواده، بازی گروهی بیرون از خانه، ورزش کردن و از همه مهم‌تر خواب را با چالش همراه می‌کند.

ابوالفضل محمودی کارشناس فضای مجازی تاکید می‌کند بهره‌گیری از دنیای دیجیتال جز جدایی ناپذیر زندگی امروز است بنابراین رویکرد سلبی به معنای پاک کردن صورت مسئله است،

وی می‌گوید: ما می‌توانیم از امتیازات و قابلیت‌های فضای مجازی در رشد و پرورش کودکان بهره‌ بگیریم اما برای در امان ماندن از آسیب‌ها لازم است والدین رویکرد هدفمندی را پیش بگیرند. در این زمینه اصولی وجود دارند که کارشناسان تعلیم و تربیت پیشنهاد می‌کنند.

برای استفاده هدفمند از رسانه‌ها، زمان‌هایی را باید تعیین کنیم تا خانواده با هم به تماشای تلویزیون یا فیلم سینمایی بنشینند، با هم گیم بازی کنند. با این رویکرد رسانه‌ها پیوند خانوادگی را مستحکم می‌کنند و به پیش‌گرفتن رفتار دیجیتالی مسئولانه و آگاهانه در تربیت کودک کمک می‌کنند. با این کار پدر و مادر فرصت پیدا می‌کنند راهنمایی‌ها و توصیه‌های خود را به فرزند خود منتقل کنند و از گرایش‌های فرزند در فضای مجازی آگاهی بشوند.

پدر و مادر باید دوستان آفلاین و آنلاین فرزندان خود را بشناسند و از برنامه‌های نرم‌افزاری و سایت‌های مورد استفاده فرزندشان خبر داشته باشند. البته جاسوسی از فعالیت‌های فرزند در دنیای دیجیتال هزینه‌بر و بی‌نتیجه است. والدین اگر می‌خواهند از فعالیت‌های فرزند خود خبردار بشوند، بهتر است او را همراهی کنند.

فرزندان به ویژه کوچکترها، شاید حرف والدین خود را گوش نکنند اما آنها را الگوی خود قرار می‌دهند. اگر والدین پیوسته سرشان در گوشی تلفن همراه است، نباید انتظار داشته باشند که فرزندشان تبلت خود را کنار بگذارد. کودکان رفتاری همسان با بزرگ‌ترها از خود نشان می‌دهند و آنچه را می‌بینند، یاد می‌گیرند. اگر والدین همواره با کودک تعامل داشته باشد و پیوسته با کودک گفتگو بکند، کودک ترغیب می‌شود مسائل روزمره خود (چه آنلاین و چه آفلاین) را با والدین در میان بگذارد. در چنین شرایطی کودکان توصیه‌ها و راهنمایی‌های آنها را نیز می‌پذیرند.

در زمینه بهره‌گیری کودکان از فضای مجازی و ابزارهای دیجیتال، یکی از مولفه‌های مهم دسته‌بندی محتوایی ویژه کودکان و نوجوانان است، محمودی در این باره می‌گوید: ما می‌دانیم که لازم است محتوای ویژه کودکان متناسب با سن و جنسیت و علایق آنها دسته‌بندی بشود. حال آنکه محتوای عمومی اینترنت بر این اساس دسته‌بندی نشده است. از همین رو درکشورهای پیشرفته فضای اینترنت کودکان را از اینترنت عمومی جدا کرده‌اند. سیمکارت‌های کودک و نوجوان، اینترنت دوستدار کودک و نوجوان دارد که بر اساس فهرست سفید است و صرفا امکان دسترسی به سایت‌های مجاز برای کودکان و نوجوان فراهم است. یا مجموعه‌هایی هستند که متناسب با سن و جنس و علایق کودکان محتوا را دسته‌بندی و پیشنهاد می کنند.

دسته‌بندی محتوایی برای سنین مختلف اهمیت بالایی دارد. کودک در سن پایین‌تر از ۲ سال باید از رسانه‌های تصویری دیجیتال دور باشد تا موقعیت‌ها را تجربه کند، محیط اطراف خود را بشناسد و مهارت‌های ارتباطی را فرابگیرد. کودکان در سنین ۲ تا ۵ سال نباید بیش از ۱ ساعت در روز با فضای دیجیتال سر و کار داشته ‌باشند و لازم است بهره‌مندی آنها از فضای مجازی در حضور والدین باشد.

یکی از اشتباهات مهلک برخی والدین این است که گوشی یا تبلت را برای ساکت کردن کودک به دست او می‌دهند. این کار باعث می‌شود کودکان نیازهای اصلی خود را فراموش کرده و برای همیشه نیازمند گوشی موبایل خود باشند.

ابوالفضل محمودی از اعتیاد به اینترنت و دستگاه‌های هوشمند به عنوان یک آسیب رایج و فراگیر نام می‌برد و در این باره می‌گوید: این چالش البته بدون چاره نیست، امروزه ابزارها و ساز و کارهای خوبی برای نظارت بر رفتار کودکان در فضای مجازی و مدیریت زمان استفاده آنها از اینترنت و دستگاه‌های هوشمند تولید شده است. ویژگی تبلت‌های کودک و نوجوان همین امکان نظارت و مدیرت زمان توسط والدین است. بجز آن برنامک‌های کنترل والدین یا پرنتال کنترل همین امکان را در اختیار والدین قرار می‌دهند.

اپلیکیشن‌های مختلف و متنوع آموزشی که تعدادشان هم زیاد است، نشان می‌دهد که می‌توان گوشی یا تبلت را به یک ابزار کمک آموزشی تبدیل کرد. اپلیکیشن‌ها و بازی‌های کاربردی که محتوای آموزشی را از طریق بازی و سرگرمی انتقال می‌دهند. همچنین پلتفرم‌ها و سایت‌هایی وجود دارند که محتوای متنوع درسی را به صورت دیجیتال در اختیار کاربر قرار می‌دهند. این محتواها در قالب‌های نوشتار، تصویر، عکس سه‌بعدی، نقشه دیجیتال، فیلم و ... عرضه می‌شوند.

امروزه ارتباط آنلاین بخش اجتناب‌ناپذیر از پرورش اجتماعی نوجوان است. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به نوجوانان کمک کنند تا خود، محیط پیرامون و دنیایی را که در آن رشد می‌کنند را بهتر بشناسند. اطمینان از اینکه نوجوانان رفتار مناسبی را چه در زندگی واقعی و چه در فضای مجازی دارند، از وظایف والدین است.

 ایجاد یک ارتباط دوسویه و صحبت در مورد مسائل روزمره نوجوان و همچنین آشنایی با شبکه‌های اجتماعی که فرزند در آن حضور دارد به والدین کمک می‌کند تا او را بهتر بشناسند و بهتر او را در مسیر درست هدایت بکنند. باید به نوجوانان گوشزد کرد که اطلاعات خصوصی خود را نشر ندهند و صفحات کاربری خود را به دوستان و خانواده محدود کنند. پدر و مادر باید به آنها بفهمانند که فضای مجازی جایی است مثل دنیای واقعی که آثار رفتار آنها ممکن است حتی بیشتر از دنیای واقعی باشد و رفتاری مثل چت‌های نامناسب، قلدری آنلاین یا کامنت‌ها و ایمیل‌های تحقیرآمیز ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

رسانه‌ها و ابزار دیجیتال بخش جدانشدنی زندگی امروز ما شده‌اند. این ابزار اگر به درستی استفاده شوند بسیار مفید هستند. نتایج پژوهش‌ها نشان می دهد که روابط خانوادگی، دوستان و آموزگاران نقش حیاتی در توسعه اجتماعی و فردی کودکان و نوجوان بازی می‌کنند. پدر و مادر باید دانش خود نسبت به تکنولوژی و دنیای روز را پیوسته افزایش بدهند و همیشه پاسخگوی مسائلی باشند که ممکن است برای فرزندانشان پیش بیایند.

 

منبع: افکارنيوز

کلیدواژه: فضای دیجیتال اینترنت اینترنت بازی پدر و مادر رشد شبکه های اجتماعی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.afkarnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «افکارنيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۸۶۶۷۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پدر، مادر، ما متهمیم ...

وقتی در اتوبوس انسان‌هایی را می‌بینی که بعد از دوران پرتلاطم کرونا علیرغم مریضی هنوز با ماسک و دستمال بیگانه‌اند و با عدم رعایت خود ده‌ها نفر را در این شرایط سخت درگیر بیماری می‌کنند ، وقتی در کوچه تنگ ، با ماشین کنار می‌کشی تا ماشین روبرو بدون دردسر عبور کند و در ادامه نگاه طلبکارانه را دشت می‌کنی، وقتی در جشن چهارشنبه‌سوری ،به جای آتش بازی و جشن و شادی و استفاده از وسایل امن امروزی با مواد محترقه وحشتناک و خطرناک جشن تاریخی با فوت بیش از ۲۰ نفر و مشکلات بیمارستانی بیش از ۲۰۰۰ نفر را نظاره می کنی ، وقتی در عصر حاضر هنوز بنا به عدم رعایت بدیهیات و اصول اولیه بهداشت فردی باید با بوی نامطبوع و کثیفی بسوزی و بسازی ، وقتی در زندگی امروزی هنوز اصول اولیه آپارتمان نشینی را جانیفتاده می‌بینی ، وقتی توانایی و درک و فهم مردم از روابط متقابل در تمامی نقش‌ها را در مرز فاجعه رصد می‌کنی ، وقتی آمارهای فرهنگی ، اجتماعی را به گِل نشسته می‌بینی ، وقتی ...

چندی‌ست به رفتار و کردار عموم مردم بیشتر حساس و دقیق شده‌ام و گویی هرچه بیشتر دقیق می‌شوم عمق دردناک ماجرا بیشتر هویدا می‌شود.

آنچه می‌بینم چیزی جز زوال فرهنگی نیست. دیگر کار از معضلات بزرگ فرهنگی گذشته، مشکلات به عدم رعایت سطوح ابتدایی فرهنگ رسیده.هرچند دیدن این زوال در جامعه ایی که کتاب در آن تبدیل به کالای لوکس شود و خرید کتاب فراموش شود و لیست کتاب های پرفروشش هم بنا به محتوای کتاب برق شوقی در چشمت نمی اندازد، جامعه ایی که پرفروش ترین فیلم‌هایش فیلم های کمدی دم دستی هستند و فیلم های اخلاقی و فرهنگی حوصله دیده شدن نمی یابند ، جامعه ایی که کافه هایش از پاتوق بحث های روشنفکری به پاتوق بازی های مافیایی تغییر جهت داده ، جامعه ایی که از زنگ هنر و فرهنگ در ساختار آموزشی اش چیزی جز اسمی نمادین باقی نمانده ، جامعه ایی که اساتید دانشگاهی که الگوهای جذاب سنین جوانی هستند از تهی سرشار شده و چیزی به تعداد انگشتان دست از آنها باقی نمانده، جامعه ایی که رسانه اش خوراک فرهنگی تزریق نمی کند و بنا به شکاف عمیق کارسازی اش را از دست داده پیش بینی این وضعیت چندان عجیب نبوده و نیست.

قطعا نگاه ایده آل گرایانه ندارم و می دانم در هر جامعه ایی (حتی جوامع پیشرفته فرهنگی) هم فیلم های کمدی و تفریحات سرگرم کننده طرفداران خودش را دارد و همچنین آگاهم که بخشی از این تغییرات حاصل مناسبات و اقتضائات زندگی امروزه است اما صحبت از تناسب و تعادل است. وقتی تناسب و تعادل به کلی برهم خورد و فیلمها و صفحات و تفریحات دم دستی و سطحی فاصله ی کیلومتری با موارد تحلیلی و قابل تامل و فاخر می یابد نتیجه متفاوت و غم انگیز می شود.

آری، در هر جامعه‌ایی حاکمیت و دولت با فرهنگ‌سازی از طریق دو ابزار قدرتمند رسانه و فضای آموزشی که در دستانش است نقش اساسی ایفا می کند و برکمتر کسی پوشیده نیست که فرهنگ‌سازی در وهله اول وظیفه دولت و حاکمیت است تا با ابزارهای قدرتمندش فرهنگ سازی کند و جهت دهد و در ادامه نیز خانواده. اما وقتی در ساختار کلان این هدف را کم رنگ وکارکرد تاثیرگذاری اش را کم رمق می یابی، یا جهت دهی اش را جهت دهی مناسب تحلیل نمیکنی و خانواده را نیز به عنوان بازیگر فعال بعدی، به دلیل حضور در همین بستر اقتصادی فرهنگی در اکثر موارد غیرموثر و پیرو می یابی چه باید کرد؟

آیا باید ایستاد و این سقوط دهشتناک را نظاره کرد ؟ آیا همچون اقتصاد و ... کاری از دستمان برنمی آید؟

نقش افراد (به ویژه بنا به فراگیر شدن فضای مجازی ) در ریز موارد چه می شود؟

در این خصوص شاید نتوان در بُعد کلان کاری کرد و این فرصت بنا به موارد گفته شده در حیطه و توان ما نباشد یا در نگاه بدبینانه تر از دست رفته باشد و فرآیندی جدی تر و قوی تر و متفاوت تر برای احیایش نیاز باشد ، اما در خصوص ریز موارد و خرده فرهنگها نقش افراد کمرنگ نیست

اینکه در رانندگی اینچنینیم، اینکه بدیهیات بهداشتی اولیه را نمی دانیم، اینکه موارد ابتدایی آداب و معاشرت را بلد نیستیم ،اینکه با هنر رابطه نا آشناییم ، پای چیزی بیش از کمکاری دولت و حاکمیت در میان است..

به نظرم برخلاف اقتصاد و سیاست های کلان سیاسی که نمی‌توان در بعد فردی چندان کارساز بود، در بحث فرهنگی شاید بتوان تلنگر و جریانی ایجاد کرد. جریانی هرچند کوچک.

شاید در عصری که فضای مجازی محرومیت و محدودیت های دانستن و یادگیری را از بین برده و از طرفی هر صفحه مجازی خودش نقش یک بیلبورد را ایفا می کند ،عضویت در گروه‌های منتشر کننده مطالب مفید ، خواندن و بازنشر تلنگرهای فرهنگی در فضاهای مجازی مان می تواند خود به خود نقش موثری در بیداری ما و در ادامه، جامعه ایجاد کند. باید از فضای مجازی نه فقط در جهت خرید وسرگرمی و پُرکردن اوقات فراغت که گاها برای دِین فرهنگی مان بهره ببریم.

باید آستین ها را بالا زد، زوال فرهنگی با سرعتی عجیب در حال پیشروی ست . معضلی که تحملش از زوال اقتصادی و سیاسی به مراتب سخت تر است چرا که اگر دلخوشی و تکیه گاه فرهنگی مان هم از دست دهیم، تحمل بار اقتصادی ،سیاسی دیگر غیرممکن خواهد بود.

پس، از آنچه داریم برای آنچه می‌توانیم اصلاحش کنیم نهایت استفاده را ببریم.

همرفیق ،همشهری، همکار و هم میهنی عزیز ، حداقل با رعایت موارد اولیه فرهنگی و اضافه کردن چند پیجِ خوب ادبی، روان‌شناسی ، تحلیلی و اندیشه ایی به صفحات مورد علاقه خود و اضافه کردن عادت مطالعه روزنامه و کتاب خوب چرخه زوال فرهنگی را به سهم خود بشکن و در سال جدید از فضای مجازی ،درکنار استفاده کاری یا پُر کردن اوقات فراغت برای خواندن ، تامل کردن ،تغییر کردن و در ادامه بازنشر مسائل فرهنگی برای استفاده دیگر دوستان بهره ببر . ساده ترین و کمترین کارهایی که بدون هزینه یا با حداقلی ترین هزینه می توانیم انجام دهیم و جای هیچ بهانه جویی در آن نیست.

قصد شعار دهی های کلیشه ایی ندارم اما چاره ایی نیست، تا دیرنشده خانه تکانی فرهنگی کنیم و برای نجات تتمه بارقه های سوسو زننده فرهنگی بکوشیم.

که گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم

به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل

*فعال اجتماعی

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903032